Sự khác nhau giữa điện 1 pha và điện 3 pha

Để trả lời cho câu hỏi: Sự khác nhau giữa điện 1 pha và điện 3 pha như thế nào ? . Thì bắt buộc ta phải làm rõ các vấn đề sau: Dòng điện 1 pha là gì ? Và điện 3 pha là gì ?

Dòng điện 1 pha là gì ? 

Dòng điện 1 pha là dòng điện áp pha truyền tải qua 2 dây chính là dây nóng và dây nguội. Vậy còn Điện áp pha là gì ?

điện 1 pha là gì
Nguồn điện 1 pha là gì ? Cách tính dòng điện 1 pha

Điện áp pha bạn nên hiểu đơn giản nó là dòng điện áp giữa 2 dây: Dây pha và dây trung tính. Cón điện áp dây là sự hòa quyện giữa 2 dòng dây pha với nhau

Tiện 1 pha thường sử dụng trong các hộ gia đình hoặc các dây chuyền máy móc  công suất nhỏ với nguồn cấ 220V. Vậy làm sao để tính được dòng điện 1 pha để xác định CB tổng trong nhà ?

ứng dụng điện 1 pha cho hộ dân
Ứng dụng điện 1 pha cho hộ dân và cách đấu công tơ điện 1 pha

Về cách tính dòng điện 1 pha sao cho phù hợp với công suất tiêu thụ một cách nhanh và chính xác nhất đã được tôi chia sẻ trong bài:

Máy biến áp là gì ? .

Đây là bài tôi chia sẻ rất chi tiết về các công thức máy móc trong sách vở và công thức thực tế trong quá trình làm kỹ sư nhà máy nghiệm ra

Dây nóng dây nguội là gì

dây nóng dây nguội là gì
Dây dây nóng dây nguội là gì ? Dòng điện 1 pha hoặc 3 pha có mấy dây nóng

Dây nóng là dây điện truyền vào và chiều dòng điện biến hóa theo thời gian > Người ta gọi là dây pha

Còn dây nguội có nghĩa là dây trung tính mà dân kỹ thuật chúng ta thường gọi là dây nối đất hay dây mát.

Mặc dù trên lý thuyết các dòng dây nguội hoàn toàn không có tính năng dẫn điện. Tuy nhiên; vẫn có nhiều trường hợp trong day nguội vẫn có đường truyền điện áp. Do vậy khi sửa chữa hay kiểm tra chúng ta nên cẩn thận không chủ quan

Cách xác định dây nóng dây nguội

Một trong những cách nhận biết dây nóng và dây nguội chuẩn và an toàn nhất là chúng ta sử dụng bút thử điện. Nếu đúng dây nóng tất nhiên có điện đèn bút sẽ sáng. Và dây nguội thì ngược lại

cách xác định dây nóng dây nguội
Cách xác định nhận biết dây nóng dây nguội

Nếu gặp trường hợp dây nguội vẫn có điện. Ta nhìn vào đường kính dây. Vì căn bản trên phương diện thiết kế thì bất cứ nhà sản xuất nào cũng ưu tiên dòng dây nóng có đường kính to hơn dây nguội

Một các xác định dây nóng và dây nguội nữa chính là màu sắc:

Đối với loại điện 1 pha thì luôn luôn dây nóng mang màu đỏ và dây còn lại là dây nguội cho dù nó có bất cứ màu nào

Đối với điện 3 pha thì dây nguội ( dây trung tính ) màu đen. Và 3 dây pha 1-2-3 lần lượt sở hữu các màu đỏ – trắng / vàng – xanh dương

Dòng điện 2 pha là gì

điện 2 pha là gì
Điện 2 pha là gì ! Sự khác biệt giữa điện 2 pha và 3 pha

Mặc dù đây là dòng điện 2 pha được nhắc đến với tần số khá thấp. Tuy nhiên; là một dòng khá trội được tạo nên bởi 2 dây nóng. Thằng này chuyên sử dụng để tạo ra dòng điện 1 pha; và chúng ta nếu chú ý thì sẽ thường thấy dòng 2 pha hay được tích hợp cho các dòng ổn áp trên thị trường

Dòng điện 3 pha là gì

Điện 3 pha tức là dòng điện có tới 3 dây pha nóng chạy song song nhau và một dây nối đất trung tính. Mặc dùng 3 dây pha chạy song song nhưng điện áp truyền tải hoàn toàn không giống nhau vì trong quá trình truyền tải dễ xảy ra tình trạng sụt áp khi đường truyền kéo dài. Đây là dòng được ứng dụng rộng rãi trong các nhà máy công nghiệp từ xưa tới nay

dòng điện 3 pha là gì
Dòng điện 3 pha là gì ? Cách chuyển điện 3 pha thành 1 pha dùng cho thiết bị trong nhà

Có các dòng điện 3 pha như: dòng 3 pha 500V – 380V – 220V – 200V

Câu hỏi đặt ra ở đây là so với điện 1 pha thì điện 3 pha có mấy dây nóng ?

Ví dụ điện 3 pha 380v là gì

điện 3 pha 380v là gì
Dòng điện 3 pha 380v là gì ? 3 pha 220v là gì ?

Câu trả lời:

Đó chính là dòng điện 3 pha với nguồn điện áp xoay chiều 380V. Nếu trường hợp sử dụng máy biến áp 3 pha thì ta coi đây là máy dùng để chuyển đổi điện áp 3 pha dòng input 380V sang dòng output ra 220V hoặc 200v sử dụng cấp nguồn cho motor như hình

Hướng dẫn cách chọn dây dẫn điện 3 pha

Chỉ cần thiết lập được công thức tính thì mọi chuyện trở nên khá đơn giản. Bạn có thể sử dụng các công thức này để lựa chọn đường kính dây dẫn điện 1 pha hoặc 3 pha một cách phù hợp

cách chọn dây dẫn điện 3 pha
Công thức tính và cách chọn dây dẫn điện 3 pha – 1 pha có đường kính tiết diện phù hợp

Đối với dòng điện 3 pha ta tính như sau:

P =  √3UICos ϕ Mà Tiết diện dây S = I/J ( Mặc định Cos ϕ = 0.8 )

Trong đó:

  • P là công suất tiêu thụ
  • U là hiệu điện thế
  • I cường độ dòng điện chạy trong dây
  • J là mật độ dòng điện cho phép truyền tải trong dây dẫn

Về J thì nó là con số mặc định:

  • Đối với dây thiết kế bằng đồng thì J = 4-6 ( A/mm2)
  • Đối với dây nhôm thì J = 2-4,5 ( A/mm2)

Ví dụ giả sử ta cho P = 15 KW đối với 3 pha thì U = 380V và 1 pha U = 220V

Công thức tính dòng điện 3 pha

Ta tính như sau: I3p = P/√3 U3p . 0,8 = 15000 / ( 1,731 . 380 . 0,8) =  28,5A

Công thức trên cũng đã minh chứng cho chúng ta thấy: Cách tính dòng điện 3 pha khi biết công suất hoạt động của động cơ máy một cách chuẩn xác nhất

Xét trường hợp dây dẫn làm bằng đồng ta có:

Tiết diện dây nằm trong khoảng: S =( 28,5/4 – 28,5/6 ) = ( 7,1mm – 4,75 )

=> Chọn tiết diện dây 7,2mm và 4,8mm.

Trong đó:

Đối với những đường dây tải hoạt động liên tục thì cần sự chịu tải lớn nên chọn tiết diện dây dẫn là 7,2mm.

Còn đối với đường dây tải ít hoạt động hoặc dùng trong những giờ cố định thì ta chọn loại dây 4,8

Và điều này tương tự như dùng cho dây dẫn tải lõi nhôm

Công thức tính điện năng tiêu thụ 3 pha

Việc tính điện năng của các dòng công tơ điện 3 pha không mấy ai biết cách tính nhanh gọn và chuẩn xác

Với kinh nghiệm thi công các dự án điện lực lâu năm. Tôi đã rút ra được một công thức chuẩn chuyên sử dụng để tính đện năng tiêu thụ 3 pha cho công tơ điện

công thức tính điện năng tiêu thụ 3 pha
Công thức tính điện năng tiêu thụ 3 pha và tính dòng điện 3 pha khi biết công suất

Tôi giả sử có 1 cái MCCB 3 pha = 630 A. Đây được xem là dòng tải rất lớn so với một dòng công tơ trực tiếp

Chính vì vậy để đo đểm được dòng điện chạy trực tiếp; người ta phải thông qua một con biến dòng hay còn gọi là CT dòng

Việc của các anh CT dòng là đo điểm điện năng tiêu thụ qua từng giờ, từng ngày hoặc tháng tùy theo nhu cầu sử dụng của nhà máy

Mà con biến dòng thường sẽ đưa về 5A hoặc 10A. Nhưng chủ yếu là 5A. Ví dụ như CT 50/5A, 100/5A, 300/5A…..

Tôi giả sử CT1 = 850/5A và CT2 = 3000/5A với mức 180 kw/h của 1 pha

Ta sẽ tính như sau:

CT1 = 850/5 = 170 => Điện năng tiêu thụ = 170 * 180 = 30.600 kw/h

CT2 = 3000/5 = 600 => Điện năng tiêu thụ = 600 * 180 =108.000 kw/h

Thực ra; đây là công thức tính để chúng ta biết. Còn hiện tại; các nhà máy họ đều sử dụng các dòng đồng hồ đo đếm điện năng. Kết hợp với các bộ ct đo dòng để kiểm soát lượng điện năng tiêu thụ

Sự khác nhau giữa điện 1 pha và điện 3 pha

Mặc dù đều có bản chất là dòng điện phục vụ cho đời sống con người cũng như trong quá trình vận hành sản xuất. Tuy nhiên; giữa 2 dòng này vẫn luôn tồn tại sự khác biệt nhưng không đối kháng mà bổ trợ cho nhau

sự khác nhau giữa điện 1 pha và điện 3 pha
Điện 1 pha và 3 pha là gì ? Sự khác nhau giữa điện 1 pha và điện 3 pha

Đối với điện 1 pha

  • Sử dụng trong nhà và các tòa nhà cao tầng
  • Chạy dòng 220V xoay chiều AC. Ví dụ dùng cho máy quạt, bếp nướng, tủ lạnh, máy lạnh….
  • Bao gồm 2 dây nóng và nguội

Đối với dòng điện 3 pha

  • Sử dụng cho các động cơ lớn tại nhà máy
  • Có tới 4 dây trong đó có 3 dây pha và một dây trung tính nối đất
  • Nguồn dùng 3 pha 380V là chủ đạo: Thường thấy dùng cho máy phá điện, trạm điện cao thế, điện hạ thế, máy biến áp hoặc cái cột điện chính mà ta thấy trên đường

Cách chuyển điện 1 pha thành 3 pha

Ta sử dụng một con CB tổng nguồn 1 pha 220V như hình đấu 2 dây nóng nguội vào 2 chân con biến tần. Nhiệm vụ của biến tần sẽ biến đổi dòng điện input đầu vào 220V; sang output đầu ra dòng điện 3 pha 380V sử dụng kích cho động cơ motor hoạt động

cách chuyển điện 1 pha thành 3 pha
Cách chuyển điện 1 pha thành 3 pha

Cách chuyển điện 3 pha thành 1 pha

Có thể bạn chưa biết !

Việc chuyển dòng điện 3 pha thành 1 pha chúng ta chỉ cần xác định được các dây pha và dây trung tính của dòng điện 3 pha là có thể chuyển được rất đơn giản

Việc xác định các dây pha đã được tôi liệt kê ở một trong những mục trên. Xem ảnh minh họa ta thấy chỉ cần đấu 2 dây vào 1 pha bất kỳ của dòng 3 pha và 1 dây trung tính song song thì nó sẽ trở thành dòng điện 1 pha

cách chuyển điện 3 pha thành 1 pha
Cách chuyển điện 3 pha thành 1 pha

Vì sao nguồn điện thường được nối hình sao

Đây là một câu hỏi khá hay trong giới kỹ thuật. Đấu hình sao là một trong những cách đấu dây cho các thiết bị điện 3 pha. Vậy tại sao nguồn điện thường được nối hình sao hơn là việc đấu nối kiểu tam giác ?

Câu trả lời:

Vì căn bản trong sơ đồ đấu dây hình sao có sự tham gia của dây nối đất ( Dây trung tính) Chính vì vậy nó sẽ đảm bảo tín hiệu dòng luôn ổn định và không bị chập mạch khi có sự cố xảy ra

Sơ đồ đấu sao và tam giác

sơ đồ đấu sao và tam giác
Sơ đồ đấu sao và tam giác điện 3 pha 380v

Khi nào đấu sao khi nào đấu tam giác

Việc đấu dây theo sơ đồ hình sao hoặc hình tam giác là do dòng điện thế quyết định. Theo kinh nghiệm lâu năm tôi từng tiếp xúc thì đối với dòng điện 3 pha 380v ta đấu sẽ đấu theo hình sao

Còn dạng 3 pha 220V nó có 2 dây dây pha và dây trung tính thì ta đấu theo hình tam giác

Sơ đồ mạch điện 3 pha hình sao

Cách đấu sao và tam giác

Cách đấu điện 3 pha tam giac

Sơ đồ đấu dây dong co điện 3 pha

Cách đấu công tơ điện 1 pha 2 dây

Công thức tính dòng điện 1 pha